Deel 2 van mijn serie Saved by the Bell gaat over hoofdstuk 1 van het boek “Love Wins” van Rob Bell, getiteld “What about the flat tire”. Gisteren op Twitter meldde ik al, dat ik een samenvatting van twee A4-tjes geschreven had over dit hoofdstuk. Dat is natuurlijk veel te lang voor een blog, dus ik zal me beperken, al wordt het lastig!
Het hoofdstuk begint met een anekdote die tekenend is voor hoe bekrompen christenen kunnen denken. In de kerk van Bell was een paar jaar geleden een kunst tentoonstelling n.a.v. van een prekenserie over vredestichting. Ik citeer: “One woman included in her work a quote from Mahatma Gandhi, which a number of people found quite compelling. But not everyone. Someone attached a piece of paper to it. On the piece of paper was written: “Reality check: He’s in hell.”
Dit verhaal is de opmaat naar een hoofdstuk vol vragen. Eerlijke vragen, die gesteld kunnen worden over eeuwige straf, hoe we weten of iemand in de hemel of de hel is, over of er echt een klein, select gezelschap is die het “redt”, en hoe die selectie plaatsvindt.
In het hoofdstuk gaat Rob Bell in op vragen over “accountability” (het principe dat kinderen vanaf een bepaalde leeftijd verantwoordelijk zijn voor wat ze geloven), zijn er “toelatingseisen” voor de hemel (zondaarsgebed, gedoopt worden, lid worden van een kerk), en de consequenties van deze redeneringen.
Stukje bij beetje pelt Bell alle lagen van vanzelfsprekendheid af die we hebben opgesteld 
rondom hemel, hel en de vraag wanneer we “gered” zijn. Hij gaat ook in op het principe dat het gaat om het hebben van een persoonlijke relatie met Jezus, een begrip dat als zodanig niet in de Bijbel voorkomt. Bell vraagt zich ook af of het alleen maar belangrijk is of iemand aan de toelatingseisen (wat die dan ook mogen zijn) voldaan heeft, of dat het ook consequenties moet hebben voor zijn leven. En, om welke Jezus gaat het? Er bestaan zoveel (verstoorde) beelden van Jezus, dat we vaak niet meer zien wie Jezus echt was. Christenen claimen altijd dat ons geloof geen religie is, omdat we niets hoeven doen, omdat God alles al gedaan heeft door Jezus. Maar als dat zo is, en altijd wordt gezegd dat alles wat we moeten doen, is accepteren, belijden en geloven; zijn dat niet ook werkwoorden?
Dit hoofdstuk vond ik uitdagend om te lezen. Rob Bell stelt hier eigenlijk alleen maar vragen, zonder direct de antwoorden te geven. Hierdoor laat hij en passant zien wat de consequenties zijn van de stellingen die we als christenen zo makkelijk innemen. Soms is het geloof niet zo zwart-wit als wij denken dat het is. Vanochtend vertelde ik nog aan P.M. dat het mij eigenlijk niet uitmaakt waar dit boek op uitkomt. Het belangrijkste aan dit boek is dat het me uitdaagt en vragen opwerpt die we soms liever uit de weg gaan.
Maar hoe zat het nou met die platte band? Die kwam terug in de vraag: “What if the missionary gets a flat tire”? Gaan er dan mensen naar de hel, omdat de zendeling niet bij het dorpje kwam waar de mensen nog nooit over Jezus hadden gehoord?
Om met theoloog en radio-host Steve Brown te spreken: “You think about that”.
* de foto van de platte band is overgenomen on Creative Commons license, van “Afroswede”.
** de foto van de ui is overgenomen onder Creative Commons license, van “findingthenow”.
David's notities en deuntjes 
Goede en eerlijke vragen over een belangrijk onderwerp, zoveel is wel duidelijk. Zijn de antwoorden dan niet van groot belang? Als je bedoelt te zeggen dat we nooit in staat zullen zijn om alles echt te begrijpen, kan ik me goed in je antwoord vinden. Ook hoeven we (RKK en Protestant) het niet in alles met elkaar eens te zijn natuurlijk. Maar slimme vragen stellen zonder een begin van een bevredigend antwoord te wensen m.b.t. het onderwerp hel, schiet in mijn beleving in ambitie te kort.
Overigens grappig te zien dat een aantal van Bells vragen ook los van ons thema permanent onderwerp van theologische discussie zijn. Zoals het al dan niet hebben van een persoonlijke relatie met Jezus, versus een meer activistisch ‘collectief’ maatschappelijk georiënteerd christendom. Ook de identiteit van Jezus, dan wel het beeld dat we ons van Jezus gevormd hebben, in relatie tot de vraag in hoeverre de (theologische) juistheid daarvan een proeve van orthodox belijden zou moeten zijn, komt blijkbaar aan bod.
Mijn eerste indruk is dat de meeste vragen van Bell nogal rationalistisch zijn. Ik bedoel daarmee dat ik de notie mis dat God primair het hart aanziet van de mens. Hoewel ik niet gauw de idee zal opgeven dat er juridische elementen verbonden zijn aan de kruisiging van Jezus, denk ik dat het resultaat daarvan vooral gericht is op relationele aspecten. Anders gezegd, om gered te worden hoeft er slechts een minimaal verstandelijk begrip te zijn van de theologie van het kruis. Wel moet er een royale bereidheid zijn om het genadeaanbod te willen ontvangen en een begin van erkenning zijn van persoonlijk falen. En je naaste willen vergeven natuurlijk.
En wat zal ik hier nog zeggen over Mahatma Ghandi? Het is ontegenzeggelijk waar dat Gandhi het evangelie resoluut van de hand heeft gewezen. Over Gandhi hoeft ook geen enkele twijfel te bestaan of hij het evangelie bij leven in al zijn rijkdom gehoord heeft. Zonder blikken of blozen te veronderstellen dat Gandhi vast wel gered zal zijn, vraagt op z’n minst enige onorthodoxe theologische gymnastiek. Wie daar goed in zijn, zijn meestal degenen die beginnen met het verhaal van de bokken en de schapen in het Mattheus evangelie. Geeft de dorstige water, geeft de hongerige eten en geeft de naakte kleding. En nu ben ik heel benieuwd wat Rob Bell over deze teksten te berde brengt. En wat blijft er dan overeind van het evangelie van genade? Moeten nu ook christenen hun heil bewerken door goede werken en ‘various acts of benevolence’?
Wat zal ik tot slot nog zeggen over de platte band? Op YouTube staat een indringend fragment uit een show van Oprah Winfrey. Oprah heeft een christelijke opvoeding gehad en zij weet goed het probleem van de theologie van de hel bloot te leggen: “beter nooit het evangelie gehoord te hebben en op (of na) de drempel alsnog een reële kans te krijgen, dan het evangelie bij leven gehoord te hebben, maar het om wat voor reden dan ook afgewezen te hebben.” ‘No second chance’, want dat is binnen de christelijke wereld natuurlijk helemaal een stevig taboe. Ik denk niet dat er op dit gebied ruimte zal zijn voor de calculerende burger. Ook hier zal overigens het laatste woord nog niet over gezegd zijn, maar ik ben wel benieuwd of Rob Bell hier iets over zegt…
Dit hoofdstuk is alleen maar bedoeld om vragen te stellen. Bell geeft bewust nog geen antwoorden. Hij wil denk ik alleen maar iets losmaken in ons, zodat we onze mening en onze denkbeelden eens goed onder de loep gaan nemen. Ik ben zelf ook benieuwd wat zijn antwoorden zijn.
Als Gandhi tijdens zijn leven inderdaad God heeft verworpen, lijkt het duidelijk. Maar ik vind het nogal bruut om zo’n briefje op te hangen. Volgens mij mis je dan het punt dat de betreffende kunstenaar wil maken met het citaat dat weergegeven wordt.
En over de platte band: het gevaar is inderdaad dat je een berekening gaat maken. Maar mensen die dat doen, hebben de liefde van God niet begrepen en willen vooral hun eigen zin doordrijven.
Ja, vragen heb ik ook. Te veel zelfs. Oeps, loop ik te hard van stapel, dat ik meteen antwoorden wil?
Over dat briefje. Heb een donkerbruin vermoeden dat het ging om dat bekende citaat van Gandhi, dat hij Jezus wel oké vond, maar zijn volgelingen helemaal niets. Maar dat briefje was niet zo aardig nee. Ik vind mijzelf soms ook helemaal niets en/of niet aardig…
De kritiek van Oprah Winfrey was trouwens niet zozeer de calculerende hemelburger in spe. Dat element zat dacht ik niet in het interview, maar meer dat zij het christeijk geloof onlogisch vond en Gods oordeel niet fair. We worden door Jezus overigens wel opgeroepen om de kosten te berekenen, alvorens Hem te volgen. Een niet erg bekend tekstgedeelte en ik denk dat de meesten van ons dat ook niet gedaan hebben. Mischien maar goed ook. 🙂
Ik denk dat wij als mensen, maar zeker als christenen heel graag en heel snel antwoorden willen. We kunnen het maar moeilijk hebben dat iets nog niet duidelijk is. Dat citaat van Jezus ken ik inderdaad, maar daar wordt niet vaak over gesproken!
Een beetje stout van mij, maar als elke 16 eeuwen het voorgaande antwoordenboek van de Traditie wordt verbrand, kunnen alle vragen tot in de ‘eeuwigheid’ onbeantwoord blijven. 😉
Kortom; wat ben ik dankbaar voor de evenwichtige (en barmhartige) visie van de RKK op redding (Mahatma hoeft niets te vrezen), terwijl de waarschuwing voor verlorenheid blijft klinken.
Boeiend thema, boeiend boek en boeiende blog. Ik blijf meelezen.
Groet,
Rob
Ik waardeer je stoute opmerkingen Rob! ;-). Maar je maakt een goed punt.
Jazeker: Ik ga dit volgen! De open/onbevangen manier waarop je het op je af laat komen bevalt me. Ik zoek een stukje verdieping en dit adres lijkt daarbij wel te helpen. Alleen al het onderwerp! Typisch laveer- en omzeilthema toch? Mooi om daar dan recht op af te koersen en de golven te trotseren. ’t Begint hier ook gelijk te borrelen: “een minimaal verstandelijk begrip (..) van de theologie van het kruis”? En de gehandicapte dan? Een kind dat binnen drie dagen na de geboorte overlijdt? De moordenaar aan het kruis? Boeiende vragen. Ik ben meer benieuwd naar de gevoelsantwoorden dan naar de rationele antwoorden. Feed me! 😉
Welkom Henrico! Hartstikke leuk dat je mijn weblog wil volgen. Ik probeer zelf ook verdieping te zoeken en niet alles maar voor zoete koek te slikken. Ik ben zelf wel benieuwd wat ik na dit boek ga doen :-).
De voorbeelden die je noemt, zijn inderdaad hele reeele voorbeelden. Ik kan me niet voorstellen (gevoelsmatig!) dat God deze mensen af zou wijzen.
Even klein geintje aan het eind: de moordenaar had op zijn minst wel een verstandelijk begrip van het kruis ;-).
Even kort. Van de moordenaar is bekend dat hij gered werd. Van de verstandelijk gehandicapten… Ach, zijn wij allen niet een beetje verstandelijk gehandicapt dan? De net-niet-geboren vallen meestentijds onder ruimhartige theologische pardonregelingen, zelfs bij zware orthodoxen en refo’s, zo heb ik begrepen. 🙂
Als je ‘gevoed’ wilt worden in je ziel over dit onderwerp, ga dan naar mijn blog en zoek de link in de kantijn van de Yellyfish man. Dat is waarachtig voedsel voor je ziel. Een verhaal dat voor mijn theologie sterk sturend is.
@Paul Miller: kan nie vin nie Yellyfish!